مراسم‌های سوگواری حسینی از دیرباز در تاریخ مکتب تشیع به وفور دیده می‌شود اما برخی از این مراسم‌ها با توجه به موقعیت جغرافیایی و همچنین فرهنگ مردمان نواحی مختلف، با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد.
در تاریخ آداب و رسوم معنوی هر شهر و ناحیه‌ای یکسری آیین‌های سنتی وجود دارد که با توجه به وقایع عاشورا نسل به نسل منتقل شده است و در این گزارش به سراغ دو آیین سنتی سوگواری حسینی در شهرستان قرآنی استهبان می‌رویم.
«چک چکو» نام یکی از مراسم‌های عاشورایی شهرستان استهبان در فارس است که در عصر روز عاشورا با شکوه خاصی برگزار می‌شود.
با توجه به باورهای مذهبی مردم در عصرروز عاشورا لشکریان ملعون یزید پیکر مطهر حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را به دروازه شام آویختند و بچه‌های شام برسر مبارک آن حضرت سنگ می‌زدند و یا به تعبیر دیگری لشکریان یزید پس از قتل و غارت یاران امام حسین(ع) با اسب بر اجساد شهدا می‌تاختند و آمده است که لشکریان یزید پس از به شهادت رساندن امام حسین(ع) و یاران وفادارش بسیار افسرده و سست اراده شدند و عمربن سعد برای اینکه روحیه یأس به سربازانش غالب نشود دستور می‌دهد که به رقص و پایکوبی بپردازند.
بر اساس این باورها مردم استهبان مراسم ویژه‌ای برگزار می‌کنند که در این مراسم افراد دو قطعه چوب به اندازه یک مشت در دست گرفته و به هم می‌کوبند و صدای به هم خوردن چوب‌ها در خیل عظیم جمعیت تداعی‌کننده صدای سم اسب‌هایی است که بر پیکر شهدا می‌تاختند و حرکات موزون و آهنگین بودن این مراسم تداعی‌کننده پایکوبی لشکریان عمربن سعد است.
از عصرعاشورا تا نزدیکی نیمه شب تمامی هیئت‌های مذهبی شهرستان قرآنی استهبان به‌صورت سینه‌زنی و زنجیرزنی به حسینیه محله اهر، محل چارچوگردانی حاضر و پس از حضور آخرین هیئت، ۱۲ مرد قوی هیکل که بعضاً از بزرگان آن هیئت است، چارچو را پس از گذشت یکسال از حسینیه بیرون آورده و بردوش خود می‌چرخانند و پس از اتمام کار مجدداً چاچو را به محل سابق خود برده تا در سال بعد مجدداً از آن استفاده کنند.
آنان چارچو را نمادی از مظلومیت امام حسین(ع) دانسته و بر این باورند که در عصر عاشورا هودجی از آسمان فرود آمده و جسم امام حسین(ع) را در خود جای داده و به آسمان صعود کرده است و این چارچو گردانی نمادی از آن هودج است که از سال‌های بسیار دور با حساسیتی خاص همراه با سیل عظیم جمعیتی ناگفتنی تابدین زمان در استهبان مرسوم بوده است.
این شعائر و آئین‌های مذهبی در استان فارس تنها مختص شهرستان استهبان بوده و در سایر نقاط ایران نیز به جز ناحیه یزد در هیچ جا رواجی نداشته است.
البته قابل به ذکر است که در شهرستان استهبان در سیزدهمین روز از ماه محرم نیز مراسمی از سوی حسینیه تیرونجان و مسجد یزدیان به‌صورت ویژه در شهر استهبان برگزار می‌شود.
در این مراسم نمادی از کاروان اسیران، بازار شام و طایفه بنی اسد با لباس‌های خاص شبیه‌سازی شده‌اند و در حالی که تعدادی از کودکان ملبس به لباس‌های عربی و با زنجیرهایی به یکدیگر بسته شده‌اند به اسارت برده می‌شوند.
طایفه بنی اسد نیز با لباس‌های خاص بیل و کلنگ بر دوش به شکل انسان‌هایی زحمت‌کش در حال حرکتند، کاخ یزید برپاست، در پیشاپیش اسرا افردای ماهر در نقش شمر و دیگر فرماندهان یزید با لباس‌های سرخ نشان سوار بر اسب‌ها به رجزخوانی مشغولند و در انتهای کاروان نیز سیل عظیمی از زنجیرزنان کاروان را همراهی می‌کنند.
منبع : خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)
